STRATEGIA ROZWOJU GMINY  MIEJSKIEJ   HAJNÓWKA
PODSTAWOWE KIERUNKI DZIAŁANIA

                   1.     Założenia ogólne

Podstawowym warunkiem rozwoju miasta jest ożywienie gospodarcze, w wyniku którego:

Ożywienie gospodarcze można osiągnąć realizując równolegle szereg celów i działań o znaczeniu strategicznym:

  1. Podejmowanie działań integrujących hajnowskie podmioty gospodarcze zachęcając ich do wzajemnej kooperacji, wspólnych przedsięwzięć i działań promocyjnych

  2. Przeciwdziałać odpływowi pieniędzy z Hajnówki, szczególnie w sytuacjach gdy określone usługi, roboty i dostawy mogą być realizowane przez hajnowskie podmioty gospodarcze.

  3. Podejmowanie przez hajnowskie podmioty gospodarcze wspólnych przedsięwzięć inwestycyjnych, wykonawstwa robót budowlanych, remontowych itp.

  4. Promowanie ofert i systemu ekonomicznych zachęt skierowanych do potencjalnych inwestorów krajowych i zagranicznych o inwestowanie w Hajnówce w dziedzinach: turystyka i wypoczynek, przemysł lekki, spożywczy i elektromaszynowy oraz w handlu i usługach.

  5. Dominujący w Hajnówce przemysł drzewny poddać procesowi restrukturyzacji poprzez podniesienie technicznego jego uzbrojenia i obniżenie materiałochłonności produkowanych wyrobów z drewna.

  6. Zagwarantować dostawy drewna surowcowego z Puszczy Białowieskiej dla przemysłu drzewnego w Hajnówce.

  7. Dążyć do powstania i rozwijania współpracy przygranicznej zabiegając przy tym do podniesienia rangi najbliższych przejść granicznych.

  8. Dążyć do zawarcia kontraktu dla Puszczy Białowieskiej zapewniającego osiągnięcie wyższego stanu ochrony Puszczy Białowieskiej i trwałych postaw zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego ziemi hajnowskiej.

  9. Pozyskanie środków i inwestorów na rozwój turystyki, zwłaszcza pobytowej stwarzając bazę hotelowo-rekreacyjną i atrakcyjne programy dla turystów.

  10. Prowadzenie monitoringu sytuacji gospodarczej w mieście i podejmowanie wszelkich możliwych działań na rzecz eliminacji stanów kryzysowych.

  11. Organizowanie robót publicznych jako jednego ze sposobów na ożywienie koniunktury, pomniejszenie bezrobocia i rozbudowy infrastruktury  komunalnej.

                Podejmując te działania i realizując ogólnie określone cele strategiczne w okresie najbliższych lat przy założeniu, że koniunktura gospodarcza w  kraju nie ulegnie pogorszeniu, stworzy się warunki do ożywienia gospodarczego w Hajnówce. Zaistnieją przy tym realne możliwości realizacji szeregu zadań mających wymierny i konkretny charakter. W poszczególnych dziedzinach życia miejskiego przewiduje się realizację zadań następujących:   

2.     Gospodarka komunalna

Miejska sieć kanalizacji sanitarnej do pełnego skanalizowania wymaga rozbudowy o około 16 km linii kanalizacyjnych. Wówczas miasto będzie miało w pełni objęte siecią kanalizacyjną, oczyszczalnia ścieków będzie pracować w granicach optymalnych parametrów pod względem ekonomicznym i technologicznym.

Miejska oczyszczalnia powinna także przejąć ścieki przemysłowe z Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Hajnówce i ścieki komunalne z okolicznych wsi np. Dubiny, Nowe Berezowo itp. Finansowanie rozbudowy sieci kanalizacyjnej następować będzie głownie z funduszy zewnętrznych /dotacje na ochronę Puszczy Białowieskiej/, z budżetu miejskiego, z własnych środków Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. oraz z wkładu finansowego i rzeczowego mieszkańców miasta.

W najbliższym czasie należy określić sposoby zagospodarowania nieczystości stałych powstających przy oczyszczaniu ścieków.

Miejska sieć wodociągowa wymaga rozbudowy w niewielkim stopniu, głównie na nowych terenach przeznaczonych pod budownictwo jednorodzinne. Niektóre odcinki w istniejącej sieci wodociągowej wymagają wymiany instalacji ze względu na jej y stan techniczny.

Modernizacji wymaga stacja uzdatniania wody na ujęciu wody pitnej przy ul. Białostockiej.

Źródłem finansowania remontów i rozbudowy sieci wodociągowej oraz modernizacji stacji uzdatniania wody powinny być własne środki Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o., wkłady finansowe mieszkańców miasta oraz nakłady inwestycyjne z  budżetu miejskiego.

Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. z własnych funduszy będzie realizowało na terenie oczyszczalni ścieków główną bazę techniczną Przedsiębiorstwa.

                Produkcję i dystrybucję energii cieplnej w Hajnówce realizuje w głównej mierze Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. - spółka komunalna.

Stan miejskiej energetyki cieplnej w Hajnówce oraz strategiczne kierunki jej rozwoju jest tematem studium sporządzanego przez niemiecką firmę konsultingową MUV na zlecenie naszego rządu.

Wstępne założenia kierunków rozwoju energetyki cieplnej w Hajnówce przewidują:     

  1. Wykorzystywanie wolnych mocy kotłowni Furnel S.A. Oddział w Hajnówce na ogrzewanie budynków mieszkalnych wielorodzinnych i budynków użyteczności publicznej na osiedlach: Reja, Centrum, Milenium i Kolejki Leśne.

  2. Pozostałe dzielnice miasta z budynkami wielorodzinnymi powinny być ogrzewane z lokalnych kotłowni osiedlowych zmodernizowanych z węglowych na olejowe. Znaczna część kotłowni lokalnych będzie przy tym zlikwidowana.

  3. Po doprowadzeniu do Hajnówki gazu ziemnego kotłownie olejowe mogą być przestawione na gazowe. Natomiast główna kotłownia w mieście - w oddziale Furnel S.A. powinna być poddana modernizacji i przestawiona w części na spalanie gazu.

  4. Należy w perspektywie kilku najbliższych lat uwzględnić potrzeby ogrzewania ulic lub osiedli domów jednorodzinnych z centralnych ciepłowni.

Program modernizacji ciepłownictwa zbiorowego w mieście finansowany powinien być w głównej mierze z funduszy przeznaczonych na ochronę Puszczy Białowieskiej oraz w granicach możliwości ze środków własnych PEC Sp. z o.o.

Gaz ziemny do Hajnówki będzie doprowadzony linią przesyłową z Łap przez Bielsk Podlaski. Budowa linii przesyłowej opóźnia się w czasie w stosunku do wcześniej zapowiadanych terminów. Należy jednakże oczekiwać, że w ciągu najbliższych 2-3 lat gaz ziemny będzie doprowadzony do Hajnówki.

Należy podjąć starania aby źródłem finansowania gazyfikacji miasta Hajnówki i gmin powiatu Hajnowskiego był fundusz ISPA - fundusz unii europejskiej skierowany do Polski jako kraju ubiegającego się o członkostwo na finansowanie ochrony środowiska i komunikacji. 

Miejskie wysypisko odpadów komunalnych jest już zapełnione w wysokim stopniu. Zachodzi pilna potrzeba określenia sposobów i kierunków zagospodarowania odpadów komunalnych. Podjęte zostały starania o opracowanie strategii gospodarki odpadami komunalnymi dla miasta Hajnówki i gmin powiatu hajnowskiego. Opracowana strategia będzie przedmiotem stosownych postanowień władz miejskich na przełomie 2001 i 2001 roku.

3.     Komunikacja i drogownictwo

        Należy podjąć starania na rzecz zachowania połączeń kolejowych osobowych i towarowych miasta Hajnówki z Czeremchą i Siemianówką.

Należy przy tym podejmować o zaprzestaniu przewozu koleją przez Hajnówkę substancji toksycznych i niebezpiecznych proponując skierowanie takich transportów na przejście kolejowe graniczne w Czeremsze, uprzednio przystosowując to przejście do obsługi takich transportów. Dążyć należy do zachowania wszystkich dotychczasowych połączeń autobusowych PKS Hajnówki z najbliższymi gminami a także z Białymstokiem, Bielskiem Podlaskim i Siemiatyczami.

Przebudowy wymaga układ komunikacyjny w mieście. Najbardziej zatłoczone jest centrum, zwłaszcza ul. 3 Maja i część ul. Piłsudskiego. Coraz większy ruch jest na ul. Lipowej po oddaniu do użytku nowego szpitala i rozbudowie osiedla mieszkaniowego w jego okolicy.

W ramach przebudowy układu komunikacyjnego w ostatnich latach realizowano lub przewiduje się do realizacji:

  1. Przeniesienie dworca autobusowego PKS na teren dworca kolejowego,

  2. Budowę ul. Białowieskiej od ul. 3 Maja do ul. Parkowej,

  3. Modernizację ul. Warszawskiej,

  4. Remont i modernizację ul. Lipowej,

  5. Budowę drogi do ul. Miłkowskiego i ul. Wróblewskiego do ul. Lipowej w kierunku Szpitala.

  6. Budowa przedłużenia ulicy Armii Krajowej w kierunku szpitala.

Wykonanie tych zamierzeń powinno zmniejszyć stan zatłoczenia w centrum miasta i usprawnić przejazdy na głównych kierunkach wylotowych z miasta.

Stan techniczny dróg na terenie miasta wymaga ogromnych, w skali możliwości miasta, nakładów inwestycyjnych i remontowych. Tylko 19 % dróg na terenie miasta jest utwardzonych.

Źródłem finansowania budowy, remontów i utrzymania dróg na terenie miasta są ich administratorzy.

Drogami wojewódzkimi na terenie miasta są drogi w ulicach: Bielska, 3-go Maja, Piłsudskiego, Sportowa, część Białostockiej, część Warszawskiej.

Drogami powiatowymi na terenie miasta są drogi w ulicach: Lipowa, Batorego, ks.Dziewiatowskiego, Poddolna, Górna, Reja, Armii Krajowej, Prosta, część Targowej i część Warszawskiej.

Pozostałe drogi w Hajnówce są drogami miejskimi.

Przewiduje się podejmowanie następujących działań na rzecz poprawy stanu dróg w mieście:

  1. Zabiegać o remonty dróg wojewódzkich.

  2. Zabiegać o przebudowę i modernizację dróg powiatowych w pierwszej kolejności w ulicach: Lipowa, Warszawska i Batorego.

  3. Budować twarde nawierzchnie drogowe w ulicach miejskich finansując te inwestycje ze środków budżetu miejskiego i przy udziale czynów społecznych mieszkańców ulic z wykorzystaniem systemu robót publicznych.

  4. Zorganizować moce wykonawcze w Hajnówce w wykonawstwie robót drogowych a także produkcję krawężników, płyt chodnikowych i ewentualnie kostki polbrukowej.

  5. Pozyskać źródła dostaw piasku i żwiru - niezbędnych lecz deficytowych materiałów do realizacji programu budowy dróg miejskich w Hajnówce.

4.   Budownictwo mieszkaniowe i  gospodarka przestrzenna

                W najbliższych latach nie przewiduje się budowy mieszkań komunalnych z przeznaczeniem dla mieszkańców miasta nie posiadających mieszkań i o najniższym poziomie dochodów. Budownictwo domów wielorodzinnych z przeznaczeniem na sprzedaż mieszkań może być realizowane przez różne podmioty gospodarcze. Władze miejskie zapewnią tereny uzbrojone pod to budownictwo i także pod budowę domów jednorodzinnych.

Istniejące mieszkaniowe zasoby komunalne wymagają znacznych nakładów remontowych. Władze miejskie z własnych środków budżetowych a także przy udziale wspólnot mieszkaniowych będą poprzez remonty poprawiać stan techniczny komunalnych budynków mieszkaniowych.

Niektóre budynki ze względu na ich bardzo y stan techniczny nie nadają się do remontu. Rozbiórka takich budynków wiąże się z koniecznością przekwaterowania osób tam zamieszkałych. Niezbędne będą w tym celu zakupy mieszkań ze środków finansowych pozyskiwanych ze sprzedaży terenów po rozebranych budynkach.

Kierunki rozbudowy urbanistycznej miasta zostały określone w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego.   

5.    Handel i usługi

Rozwój sieci handlu i usług podlega prawom rynkowym. Rozwijane będą więc te branże handlu i usług, które wypełnić mają istniejące braki. Przewiduje się w okresie najbliższych  2 - 3 lat wybudowanie w centrum miasta nowych budynków handlowo - usługowych i administracyjnych /róg ul. 3-go Maja i Batorego, ul. Piłsudskiego, ul. Batorego, ul. Ks.Wierobieja/ a także budynków mieszkalnych z funkcją handlowo-usługową na parterze. Podjęte zostaną starania o budowę miejskiej targowicy przy ul. 11 Listopada przy współudziale finansowym budżetu miejskiego i różnych inwestorów - kupców i firm produkcyjno - handlowych.

                Kierując się względami ochrony własnego rynku i lokalnych miejsc pracy nie planuje się budowy w Hajnówce supermarketu przez inwestorów z zewnątrz.

6.   Turystyka

Turystyka powinna w przyszłości stanowić ważną dziedzinę gospodarki w mieście.

Koniecznym jest opracowanie strategii rozwoju turystyki w mieście i okolicznych gminach puszczańskich. Strategia powinna uwzględniać między innymi:

Niezbędnym będzie pozyskanie inwestorów w przedsięwzięcia turystyczne rezerwując i przygotowując tereny pod bazę gastronomiczno - hotelową i rekreacyjno - wypoczynkową.

Przewiduje się, że w I kw. 2001 roku przygotowane będzie studium na temat strategii rozwoju turystyki w gminach Stowarzyszenia Gmin Puszczy Białowieskiej, a część tego opracowania odnosząca się do miasta będzie przedmiotem ocen i uchwał Rady Miejskiej

7.     Oświata

Na przestrzeni najbliższych kilku lat wdrożona będzie reforma oświatowa. Dobre wprowadzenie w życie reformy stanowić będzie o stanie oświaty w mieście. Ze względu na występujący niż demograficzny należy się liczyć ze zmniejszoną ilością oddziałów szkolnych we wszystkich szkołach a także w przedszkolach. Konsekwencją tego jest konieczność redukcji zatrudnienia w niektórych placówkach oświatowych a także likwidacja jednego z przedszkoli.

                Wielkość bazy lokalowej w placówkach oświatowych prowadzonych przez Gminę Miejską odpowiada zasadniczo potrzebom. Potrzeby inwestycyjne w oświacie odnoszą się do budowy sali gimnastycznej przy Szkole Podstawowej Nr 3 i budowy bloku żywieniowego przy Szkole Podstawowej Nr 6.

Poważnych nakładów poza remontami bieżącymi wymagają następujące zadania:

Władze miejskie będą współpracować z samorządem powiatowym na rzecz poprawy warunków funkcjonowania w mieście szkół średnich i szkoły specjalnej prowadzonych przez ten samorząd.

8.     Sport i kultura fizyczna

Wiodącą w Hajnówce instytucją w dziedzinie rozwoju kultury fizycznej i sportu powinien być Ośrodek Sportu i Rekreacji (OSiR) - jednostka samorządu miejskiego.

OSiR w najbliższych latach powinien swoją działalność koncentrować na następujących działaniach:

Na realizację zamierzeń inwestycyjnych w dziedzinie sportu i kultury fizycznej należy pozyskiwać pieniądze z zewnętrznych źródeł przy udziale własnych środków finansowych.

9.   Kultura i sztuka

Miejskie inwestycje kulturalne powinny kontynuować wszystkie dotychczas realizowane formy uprawiania i upowszechniania kultury uzupełniając je o następujące zadania:

W okresie najbliższych lat należy zrealizować następujące zadania na rzecz rozwoju bazy kulturalnej:

10.        Opieka społeczna

Liczba ludzi biednych i znajdujących się w trudnej sytuacji losowej jest duża.

Należy otoczyć tę grupę ludzi szczególną troską realizując w tej dziedzinie zadania własne gminy miejskiej i zadania zlecone. Wiodącym w realizacji tych zadań jest Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, który powinien koordynować i aktywizować wszystkie instytucje i organizacje do pomocy dla ludzi biednych. Głównymi partnerami MOPS - u  powinny być działające w Hajnówce wyznaniowe organizacje charytatywne, Dom Miłosierdzia  "Samarytanin", Polski Czerwony Krzyż, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Powiatowy Urząd Pracy i inne.

Należy zapewnić Miejskiemu Ośrodkowi Pomocy Społecznej dobre warunki lokalowe umożliwiające właściwą obsługę interesantów a także dające możliwość zorganizowania stołówki na wydawanie posiłków biednym ludziom.

Miejski fundusz profilaktyki przeciwalkoholowej w znacznie większym stopniu powinien być skierowany na bezpośrednią pomoc osobom i rodzinom uzależnionym. Ze środków tego funduszu należy pozyskać lokale do zorganizowania świetlicy do prowadzenia zajęć terapeutycznych z dorosłymi.

11.        Przemysł

W latach 90-tych szereg zakładów przemysłowych w Hajnówce znacznie ograniczyło swoją wytwórczość z jednoczesną redukcją zatrudnienia. Niektóre zakłady przemysłowe całkowicie upadły.

Dominująca w Hajnówce branża przemysłu drzewnego nie ma perspektyw dalszego rozwoju w świetle ograniczeń w dostępie do surowców z Puszczy Białowieskiej a także ze względu na trudności w sprzedaży swoich produktów. Branża przemysłu drzewnego powinna być poddana procesom restrukturyzacyjnych z nastawieniem na oszczędność materiałową w procesach produkcyjnych.

                Należy pozyskiwać na teren Hajnówki i okolic inwestorów tworzących nowe miejsca pracy w branżach przemysłowych i usługowych.

                Preferowane będą branże następujące:

Władze miejskie będą promować oferty inwestycyjne w celu pozyskania inwestorów oraz zapewnią ewentualnym inwestorom korzystne warunki do rozpoczęcia i prowadzenia działalności gospodarczej.

Władze miejskie będą prowadziły aktywną współpracę ze wszystkimi podmiotami gospodarczymi, szczególnie z przemysłowymi na rzecz poprawy i zachowania dobrej kondycji ekonomicznej, kojarzenia interesów miejskich z potrzebami i możliwościami zakładów przemysłowych. Władze miejskie będą inspirować powstanie i działalność izby gospodarczej jako lokalnego lobby gospodarczego.

12.   Urzędy i instytucje

Utworzona w Hajnówce siedziba powiatu stwarza dodatkowe szanse na powołanie w mieście urzędów i instytucji o randze ponadgminnej. W szczególności dotyczy to sądu oraz urzędu skarbowego.

Władze miejskie będą aktywnie zabiegać o powołanie tych i ewentualnie innych urzędów w Hajnówce zapewniając bądź ułatwiając pozyskanie lokali dla tych instytucji.

Władze miejskie na miarę swoich możliwości będą inspirować i wspierać powstawanie w mieście każdego urzędu i instytucji, które będą obsługiwać mieszkańców i podmioty gospodarcze tworząc przy tym nowe miejsca pracy.