Załącznik nr 1
Do Uchwały Nr XXIV/167/01
Rady Miasta Hajnówka z dnia 21 lutego 2001 roku

KLUCZOWE USTALENIA STRATEGII ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO MIASTA HAJNÓWKA

NA LATA 2000-2015

Wizja miasta

Kluczowe położenie miasta ("brama do puszczy") i jego rola jako centrum administracyjnego, kulturalnego i edukacyjnego regionu prowadzić będzie do zwiększania jego atrakcyjności oraz do dbałości o jego wizerunek wszystkich mieszkańców, współdziałających z władzami miasta Hajnówki. Rola centrum turystycznego wpłynie na rozwój usług, stanowiących jednocześnie zaplecze dla pozostałych części obszaru, integralnie związanych z miastem.

Misja miasta

Hajnówka miastem dynamicznego rozwoju i wzrostu poziomu życia jego mieszkańców w oparciu o zróżnicowane jego funkcje, jako centrum regionu.

Najważniejsze problemy występujące w mieście Hajnówka, wymagające rozwiązania:

 Mocne strony

Słabe strony

Szanse rozwojowe

  1. Pojawienie się fundacji wspierających samorządność lokalną

  2. Pomoc państwa i instytucji Unii Europejskiej w wyrównywaniu zapóźnień społeczno-gospodarczych

  3. Współpraca z Republiką Białorusi

  4. Polityka państwa propagująca rozwój gospodarczy

  5. Program rozwoju gospodarczego ściany wschodniej

  6. Pozyskanie inwestorów strategicznych

  7. Integralny związek miasta z Puszczą Białowieską

 PODSTAWOWE KIERUNKI DZIAŁANIA

                         1. Założenia ogólne

Podstawowym warunkiem rozwoju miasta jest ożywienie gospodarcze, w wyniku którego:

2. Cele strategiczne

Ożywienie gospodarcze można osiągnąć realizując równolegle szereg celów i działań o znaczeniu strategicznym:

  1. Podejmowanie działań integrujących hajnowskie podmioty gospodarcze zachęcając ich do wzajemnej kooperacji, wspólnych przedsięwzięć i działań promocyjnych

  2. Przeciwdziałać odpływowi pieniędzy z Hajnówki, szczególnie w sytuacjach gdy określone usługi, roboty i dostawy mogą być realizowane przez hajnowskie podmioty gospodarcze.

  3. Podejmowanie przez hajnowskie podmioty gospodarcze wspólnych przedsięwzięć inwestycyjnych, wykonawstwa robót budowlanych, remontowych itp.

  4. Promowanie ofert i systemu ekonomicznych zachęt skierowanych do potencjalnych inwestorów krajowych i zagranicznych o inwestowanie w Hajnówce w dziedzinach: turystyka i wypoczynek, przemysł lekki, spożywczy i elektromaszynowy oraz w handlu i usługach.

  5. Dominujący w Hajnówce przemysł drzewny poddać procesowi restrukturyzacji poprzez podniesienie technicznego jego uzbrojenia i obniżenie materiałochłonności produkowanych wyrobów z drewna.

  6. Zagwarantować dostawy drewna surowcowego z Puszczy Białowieskiej dla przemysłu drzewnego w Hajnówce.

  7. Dążyć do powstania i rozwijania współpracy przygranicznej zabiegając przy tym do podniesienia rangi najbliższych przejść granicznych.

  8. Dążyć do zawarcia kontraktu dla Puszczy Białowieskiej zapewniającego osiągnięcie wyższego stanu ochrony Puszczy Białowieskiej i trwałych postaw zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego ziemi hajnowskiej.

  9. Pozyskanie środków i inwestorów na rozwój turystyki, zwłaszcza pobytowej stwarzając bazę hotelowo-rekreacyjną i atrakcyjne programy dla turystów.

  10. Prowadzenie monitoringu sytuacji gospodarczej w mieście i podejmowanie wszelkich możliwych działań na rzecz eliminacji stanów kryzysowych.

  11. Organizowanie robót publicznych jako jednego ze sposobów na ożywienie koniunktury, pomniejszenie bezrobocia i rozbudowy infrastruktury  komunalnej.

  12. Stworzenie nowoczesnej struktury administracyjnej miasta ze sprawnie działającym systemem komputerowym i bazą danych.

                        3. Strategiczne kierunki działania

            Podejmując te działania i realizując ogólnie określone cele strategiczne w okresie najbliższych lat przy założeniu, że koniunktura gospodarcza w  kraju nie ulegnie pogorszeniu, stworzy się warunki do ożywienia gospodarczego w Hajnówce. Zaistnieją przy tym realne możliwości realizacji szeregu zadań mających wymierny i konkretny charakter. W poszczególnych dziedzinach życia miejskiego przewiduje się realizację zadań następujących:   

Gospodarka komunalna

Miejska sieć kanalizacji sanitarnej do pełnego skanalizowania wymaga rozbudowy o około 16 km linii kanalizacyjnych. Wówczas miasto będzie miało w pełni objęte siecią kanalizacyjną, oczyszczalnia ścieków będzie pracować w granicach optymalnych parametrów pod względem ekonomicznym i technologicznym.

Miejska oczyszczalnia powinna także przejąć ścieki przemysłowe z Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Hajnówce i ścieki komunalne z okolicznych wsi np. Dubiny, Nowe Berezowo itp. Finansowanie rozbudowy sieci kanalizacyjnej następować będzie głownie z funduszy zewnętrznych /dotacje na ochronę Puszczy Białowieskiej/, z budżetu miejskiego, z własnych środków Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. oraz z wkładu finansowego i rzeczowego mieszkańców miasta.

W najbliższym czasie należy określić sposoby zagospodarowania nieczystości stałych powstających przy oczyszczaniu ścieków.

Miejska sieć wodociągowa wymaga rozbudowy w niewielkim stopniu, głównie na nowych terenach przeznaczonych pod budownictwo jednorodzinne. Niektóre odcinki w istniejącej sieci wodociągowej wymagają wymiany instalacji ze względu na jej stan techniczny.

Modernizacji wymaga stacja uzdatniania wody na ujęciu wody pitnej przy ul. Białostockiej.

Źródłem finansowania remontów i rozbudowy sieci wodociągowej oraz modernizacji stacji uzdatniania wody powinny być własne środki Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o., wkłady finansowe mieszkańców miasta oraz nakłady inwestycyjne z  budżetu miejskiego.

Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. z własnych funduszy będzie realizowało na terenie oczyszczalni ścieków główną bazę techniczną Przedsiębiorstwa.

            Produkcję i dystrybucję energii cieplnej w Hajnówce realizuje w głównej mierze Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. - spółka komunalna.

Stan miejskiej energetyki cieplnej w Hajnówce oraz strategiczne kierunki jej rozwoju jest tematem studium sporządzanego przez niemiecką firmę konsultingową MVV na zlecenie naszego rządu.

Wstępne założenia kierunków rozwoju energetyki cieplnej w Hajnówce przewidują:     

  1. Wykorzystywanie wolnych mocy kotłowni Furnel S.A. Oddział w Hajnówce na ogrzewanie budynków mieszkalnych wielorodzinnych i budynków użyteczności publicznej na osiedlach: Reja, Centrum, Milenium i Kolejki Leśne.

  2. Pozostałe dzielnice miasta z budynkami wielorodzinnymi powinny być ogrzewane z lokalnych kotłowni osiedlowych zmodernizowanych z węglowych na olejowe. Znaczna część kotłowni lokalnych będzie przy tym zlikwidowana.

  3. Po doprowadzeniu do Hajnówki gazu ziemnego kotłownie olejowe mogą być przestawione na gazowe. Natomiast główna kotłownia w mieście - w oddziale Furnel S.A. powinna być poddana modernizacji i przestawiona w części na spalanie gazu.

  4. Należy w perspektywie kilku najbliższych lat uwzględnić potrzeby ogrzewania osiedli domów jednorodzinnych z centralnych ciepłowni.

Program modernizacji ciepłownictwa zbiorowego w mieście finansowany powinien być w głównej mierze z funduszy przeznaczonych na ochronę Puszczy Białowieskiej oraz w granicach możliwości ze środków własnych PEC Sp. z o.o.

Gaz ziemny do Hajnówki będzie doprowadzony linią przesyłową z Łap przez Bielsk Podlaski. Budowa linii przesyłowej opóźnia się w czasie w stosunku do wcześniej zapowiadanych terminów. Należy jednakże oczekiwać, że w ciągu najbliższych 2-3 lat gaz ziemny będzie doprowadzony do Hajnówki.

Należy podjąć starania aby źródłem finansowania gazyfikacji miasta Hajnówki i gmin powiatu Hajnowskiego był fundusz ISPA - fundusz unii europejskiej skierowany do Polski jako kraju ubiegającego się o członkostwo na finansowanie ochrony środowiska i komunikacji. 

Miejskie wysypisko odpadów komunalnych jest już zapełnione w wysokim stopniu. Zachodzi pilna potrzeba określenia sposobów i kierunków zagospodarowania odpadów komunalnych. Podjęte zostały starania o opracowanie strategii gospodarki odpadami komunalnymi dla miasta Hajnówki i gmin powiatu hajnowskiego. Opracowana strategia będzie przedmiotem stosownych postanowień władz miejskich w 2001 roku.

Komunikacja i drogownictwo

            Należy podjąć starania na rzecz zachowania połączeń kolejowych osobowych i towarowych miasta Hajnówki z Czeremchą i Siemianówką.

Należy przy tym podejmować o zaprzestaniu przewozu koleją przez Hajnówkę substancji toksycznych i niebezpiecznych proponując skierowanie takich transportów na przejście kolejowe graniczne w Czeremsze, uprzednio przystosowując to przejście do obsługi takich transportów. Dążyć należy do zachowania wszystkich dotychczasowych połączeń autobusowych PKS Hajnówki z najbliższymi gminami a także z Białymstokiem, Bielskiem Podlaskim i Siemiatyczami.

Przebudowy wymaga układ komunikacyjny w mieście. Najbardziej zatłoczone jest centrum, zwłaszcza ul. 3 Maja i część ul. Piłsudskiego. Coraz większy ruch jest na ul. Lipowej po oddaniu do użytku nowego szpitala i rozbudowie osiedla mieszkaniowego w jego okolicy.

W ramach przebudowy układu komunikacyjnego w ostatnich latach realizowano lub przewiduje się do realizacji:

  1. Przeniesienie dworca autobusowego PKS na teren dworca kolejowego,

  2. Budowę ul. Białowieskiej od ul. 3 Maja do ul. Parkowej,

  3. Modernizację ul. Warszawskiej,

  4. Remont i modernizację ul. Lipowej,

  5. Budowę drogi do ul. Miłkowskiego i ul. Wróblewskiego do ul. Lipowej w kierunku Szpitala.

  6. Budowa przedłużenia ulicy Armii Krajowej w kierunku szpitala.

Wykonanie tych zamierzeń powinno zmniejszyć stan zatłoczenia w centrum miasta i usprawnić przejazdy na głównych kierunkach wylotowych z miasta.

Stan techniczny dróg na terenie miasta wymaga ogromnych, w skali możliwości miasta, nakładów inwestycyjnych i remontowych. Prawie 100 % dróg wojewódzkich i powiatowych leżących w granicach administracyjnych miasta Hajnówka posiada nawierzchnię utwardzoną. Natomiast około 33 % dróg gminnych jest utwardzonych.

Źródłem finansowania budowy, remontów i utrzymania dróg na terenie miasta są ich administratorzy.

Drogami wojewódzkimi na terenie miasta są drogi w ulicach: Bielska, 3-go Maja, Piłsudskiego, Sportowa, część Białostockiej, część Warszawskiej.

Drogami powiatowymi na terenie miasta są drogi w ulicach: Lipowa, Batorego, ks.Dziewiatowskiego, Dolnej, Górna, Reja, Armii Krajowej, Prosta, część Targowej i część Warszawskiej.

Pozostałe drogi w Hajnówce są drogami miejskimi.

Przewiduje się podejmowanie następujących działań na rzecz poprawy stanu dróg w mieście:

  1. Zabiegać o remonty dróg wojewódzkich.

  2. Zabiegać o przebudowę i modernizację dróg powiatowych w pierwszej kolejności w ulicach: Lipowa, Warszawska i Batorego.

  3. Budować twarde nawierzchnie drogowe w ulicach miejskich finansując te inwestycje ze środków budżetu miejskiego i przy udziale czynów społecznych mieszkańców ulic z wykorzystaniem systemu robót publicznych.

  4.  Zorganizować moce wykonawcze w Hajnówce w wykonawstwie robót drogowych a także produkcję krawężników, płyt chodnikowych i ewentualnie kostki polbrukowej.

  5. Pozyskać źródła dostaw piasku i żwiru - niezbędnych lecz deficytowych materiałów do realizacji programu budowy dróg miejskich w Hajnówce.

Budownictwo mieszkaniowe i  gospodarka przestrzenna

            W najbliższych latach nie przewiduje się budowy mieszkań komunalnych z przeznaczeniem dla mieszkańców miasta nie posiadających mieszkań i o najniższym poziomie dochodów. Przewiduje się adaptację budynków na lokale socjalne. Budownictwo domów wielorodzinnych z przeznaczeniem na sprzedaż mieszkań może być realizowane przez różne podmioty gospodarcze. Władze miejskie zapewnią tereny uzbrojone pod to budownictwo i także pod budowę domów jednorodzinnych.

Istniejące mieszkaniowe zasoby komunalne wymagają znacznych nakładów remontowych. Władze miejskie z własnych środków budżetowych a także przy udziale wspólnot mieszkaniowych będą poprzez remonty poprawiać stan techniczny komunalnych budynków mieszkaniowych.

Niektóre budynki ze względu na ich bardzo zły stan techniczny nie nadają się do remontu. Rozbiórka takich budynków wiąże się z koniecznością przekwaterowania osób tam zamieszkałych. Niezbędne będą w tym celu zakupy mieszkań ze środków finansowych pozyskiwanych ze sprzedaży terenów po rozebranych budynkach.

Kierunki rozbudowy urbanistycznej miasta zostały określone w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego.   

Handel i usługi

Rozwój sieci handlu i usług podlega prawom rynkowym. Rozwijane będą więc te branże handlu i usług, które wypełnić mają istniejące braki. Przewiduje się w okresie najbliższych  2 - 3 lat wybudowanie w centrum miasta nowych budynków handlowo - usługowych i administracyjnych /róg ul. 3-go Maja i Batorego, ul. Piłsudskiego, ul. Batorego, ul. Ks.Wierobieja/ a także budynków mieszkalnych z funkcją handlowo-usługową na parterze. Podjęte zostaną starania o budowę miejskiej targowicy przy ul. 11 Listopada przy współudziale finansowym budżetu miejskiego i różnych inwestorów - kupców i firm produkcyjno - handlowych.

            Kierując się względami ochrony własnego rynku i lokalnych miejsc pracy nie planuje się budowy w Hajnówce supermarketu przez inwestorów z zewnątrz.

Turystyka

Turystyka powinna w przyszłości stanowić ważną dziedzinę gospodarki w mieście.

Koniecznym jest opracowanie strategii rozwoju turystyki w mieście i okolicznych gminach puszczańskich. Strategia powinna uwzględniać między innymi:

Niezbędnym będzie pozyskanie inwestorów w przedsięwzięcia turystyczne rezerwując i przygotowując tereny pod bazę gastronomiczno - hotelową i rekreacyjno - wypoczynkową.

Przewiduje się, że w I półroczu 2001 roku przygotowane będzie studium na temat strategii rozwoju turystyki w gminach Stowarzyszenia Gmin Puszczy Białowieskiej, a część tego opracowania odnosząca się do miasta będzie przedmiotem ocen i uchwał Rady Miejskiej.

Oświata

Na przestrzeni najbliższych kilku lat wdrożona będzie reforma oświatowa. Dobre wprowadzenie w życie reformy stanowić będzie o stanie oświaty w mieście. Ze względu na występujący niż demograficzny należy się liczyć ze zmniejszoną ilością oddziałów szkolnych we wszystkich szkołach a także w przedszkolach. Konsekwencją tego jest konieczność redukcji zatrudnienia w niektórych placówkach oświatowych a także likwidacja jednego z przedszkoli.

            Wielkość bazy lokalowej w placówkach oświatowych prowadzonych przez Gminę Miejską odpowiada zasadniczo potrzebom. Potrzeby inwestycyjne w oświacie odnoszą się do budowy sali gimnastycznej przy Szkole Podstawowej Nr 3 i budowy bloku żywieniowego przy Szkole Podstawowej Nr 6.

Poważnych nakładów poza remontami bieżącymi wymagają następujące zadania:

Władze miejskie będą współpracować z samorządem powiatowym na rzecz poprawy warunków funkcjonowania w mieście szkół średnich i szkoły specjalnej prowadzonych przez ten samorząd.

Podejmowane będą działania na rzecz utworzenia w Hajnówce ośrodka kształcenia na poziomie ponadlicealnym i wyższym.

Sport i kultura fizyczna

Wiodącą w Hajnówce instytucją w dziedzinie rozwoju kultury fizycznej i sportu powinien być Ośrodek Sportu i Rekreacji (OSiR) - jednostka samorządu miejskiego.

OSiR w najbliższych latach powinien swoją działalność koncentrować na następujących działaniach:

Głównymi zadaniami inwestycyjnymi w dziedzinie sportu i kultury fizycznej są:

Na realizację zamierzeń inwestycyjnych w dziedzinie sportu i kultury fizycznej należy pozyskiwać pieniądze z zewnętrznych źródeł przy udziale własnych środków finansowych.

Kultura i sztuka

Miejskie instytucje kulturalne powinny kontynuować wszystkie dotychczas realizowane formy uprawiania i upowszechniania kultury uzupełniając je o następujące zadania:

Należy kontynuować organizację imprez kulturalnych:

W okresie najbliższych lat należy zrealizować następujące zadania na rzecz rozwoju bazy kulturalnej:

 Opieka społeczna

 Liczba ludzi biednych i znajdujących się w trudnej sytuacji losowej jest duża.

Należy otoczyć tę grupę ludzi szczególną troską realizując w tej dziedzinie zadania własne gminy miejskiej i zadania zlecone. Wiodącym w realizacji tych zadań jest Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, który powinien koordynować i aktywizować wszystkie instytucje i organizacje do pomocy dla ludzi biednych. Głównymi partnerami MOPS - u  powinny być działające w Hajnówce: wyznaniowe organizacje charytatywne, Dom Miłosierdzia  "Samarytanin", Polski Czerwony Krzyż, Polski Komitet Pomocy Społecznej, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Powiatowy Urząd Pracy i inne.

Należy zapewnić Miejskiemu Ośrodkowi Pomocy Społecznej dobre warunki lokalowe umożliwiające właściwą obsługę interesantów a także dające możliwość zorganizowania stołówki na wydawanie posiłków biednym ludziom.

Miejski fundusz profilaktyki przeciwalkoholowej w znacznie większym stopniu powinien być skierowany na bezpośrednią pomoc osobom i rodzinom uzależnionym. Ze środków tego funduszu należy pozyskać lokale do zorganizowania świetlicy do prowadzenia zajęć terapeutycznych z dorosłymi.

Przemysł

W latach 90-tych szereg zakładów przemysłowych w Hajnówce znacznie ograniczyło swoją wytwórczość z jednoczesną redukcją zatrudnienia. Niektóre zakłady przemysłowe całkowicie upadły.

Dominująca w Hajnówce branża przemysłu drzewnego nie ma perspektyw dalszego rozwoju w świetle ograniczeń w dostępie do surowców z Puszczy Białowieskiej a także ze względu na trudności w sprzedaży swoich produktów. Branża przemysłu drzewnego powinna być poddana procesom restrukturyzacyjnych z nastawieniem na oszczędność materiałową w procesach produkcyjnych.

            Należy pozyskiwać na teren Hajnówki i okolic inwestorów tworzących nowe miejsca pracy w branżach przemysłowych i usługowych.

            Preferowane będą branże następujące:

Władze miejskie będą promować oferty inwestycyjne w celu pozyskania inwestorów oraz zapewnią ewentualnym inwestorom korzystne warunki do rozpoczęcia i prowadzenia działalności gospodarczej.

Władze miejskie będą prowadziły aktywną współpracę ze wszystkimi podmiotami gospodarczymi, szczególnie z przemysłowymi na rzecz poprawy i zachowania dobrej kondycji ekonomicznej, kojarzenia interesów miejskich z potrzebami i możliwościami zakładów przemysłowych. Władze miejskie będą inspirować powstanie i działalność izby gospodarczej jako lokalnego lobby gospodarczego.

            Podjęta zostanie próba utworzenia specjalnej strefy ekonomicznej w ramach wykonanego opracowania studialnego.

Urzędy i instytucje

Utworzona w Hajnówce siedziba powiatu stwarza dodatkowe szanse na powołanie w mieście urzędów i instytucji o randze ponadgminnej. W szczególności dotyczy to sądu oraz urzędu skarbowego.

Władze miejskie będą aktywnie zabiegać o powołanie tych i ewentualnie innych urzędów w Hajnówce zapewniając bądź ułatwiając pozyskanie lokali dla tych instytucji.

Władze miejskie na miarę swoich możliwości będą inspirować i wspierać powstawanie w mieście każdego urzędu i instytucji, które będą obsługiwać mieszkańców i podmioty gospodarcze tworząc przy tym nowe miejsca pracy.

                        Promocja miasta

            Realizowane będą wszelkie możliwe formy promocji miasta, jego mieszkańców i podmiotów gospodarczych. Promocją objęte będą wyroby i produkty wytwarzane w mieście oraz usługi, w tym turystyczne jako najbardziej rozwojowe. Opracowane i objęte ochroną prawną będą znaki towarowe na artykuły spożywcze powstające w regionie Puszczy Białowieskiej.

            Program promocji będzie eksponować oferty inwestycyjne miasta zachęcając potencjalnych inwestorów do lokowania w Hajnówce kapitału.